Burgemeester Paula Jorritsma-Verkade onthulde de gedenkplaat, die is bevestigd aan de gevel van Pannenkoekenhuis en Speelparadijs Voorst. De familie Van Gelder runde in ditzelfde pand in het verleden tientallen jaren ‘Het Wapen van Gelderland’.

Geadopteerd
Bij de ceremonie waren onder anderen nabestaanden van de drie vermoorde gezinsleden en ook groep 7 en 8 van Sjaloom aanwezig. De christelijke basisschool in Voorst heeft de gedenkplaat geadopteerd. Vier leerlingen droegen woensdag hun indrukwekkende gedichten voor, waaruit bleek dat zij zich heel goed in het thema hadden verdiept.

In de aanloop naar de onthulling had Edi’s broer Jacques op school over zijn familiegeschiedenis verteld. Hun zus Ria woonde de plechtigheid ook bij; alleen hun broer Iwi ontbrak, omdat het hem te zeer zou aangrijpen, zei Ria van Gelder.

Van het gezin Van Gelder wist in de oorlog alleen de in 1923 geboren Jacques aan een gewisse dood te ontsnappen door de Duitsers te ontvluchten en vervolgens op diverse adressen onder te duiken. Na de bevrijding runde hij tot medio jaren zestig eigenhandig Het Wapen van Gelderland. Hij overleed in 1986.

Van de huidige pandeigenaren kregen de broers Jacques en Edi van Gelder toestemming een gedenkplaat ter nagedachtenis aan hun omgebrachte naasten aan te brengen. Bij dit initiatief vonden zij Gerrit Smit en diens dochter Karin aan hun zijde.

Warme chocolade
Gerrit was destijds de buurman van de familie Van Gelder. Hij herinnert zich heel goed, zo vertelde hij, dat de moeder van Jacques senior hem regelmatig op warme chocolademelk trakteerde. “Ik heb na de oorlog ook vaak met Jacques gesproken als hij in de put zat en dan probeerde ik hem altijd weer op te beuren.”

Karin Smit zei in haar toespraak dat zij haar vader en tante Tinie samen veel over de oorlog en de Van Gelders heeft horen praten. Dit fascineerde haar en ze vond (en vindt) het dan ook geweldig dat zij aan de totstandkoming van de gedenkplaat heeft kunnen bijdragen. “Ik ben hier trots op, maar zeg ook dat dit (de Holocaust, red.) natuurlijk nooit meer mag gebeuren.”

Ongeveer twee jaar geleden spraken Karin en haar vader voor het eerst over het idee voor een gedenkplaat met Edi en Jacques van Gelder. Afgelopen week was het eindelijk zo ver en dit vervulde alle betrokkenen van grote dankbaarheid.

“Hoe kon dat nou gebeuren dat er zoveel mensen zijn weggevoerd, met name Joodse mensen die niet meer teruggekomen zijn?” Deze vraag wierp burgemeester Paula Jorritsma-Verkade op in haar toespraak. Zij sprak haar grote waardering uit voor het gedenkplaatinitiatief.

Hoop
Edi van Gelder concludeerde, dat het waarschijnlijk zo heeft moeten zijn dat Sjaloom bij de gedenkplaat en ceremonie betrokken is geraakt. Sjaloom betekent immers vrede. Deze gedachte zorgt volgens hem voor hoop in het hart en helpt ook in het lange en zware proces om de familietragedie uit 1942 uiteindelijk een plekje te kunnen geven.