Gemeente Voorst- Iedereen weet door de vele media-aandacht inmiddels waar de Oekraïne, de voormalige deelstaat van de Sovjet-Unie, ligt. Sinds 1991 een eigen staat tussen Rusland en het Westen. De betekenis van de naam Oekraïne is dan ook ‘grensland’.
Het is een land, bijna 15 keer zo groot als Nederland en de belangrijkste handelsroutes vanuit West Europa en Scandinavië naar Centraal Azië doorkruisen het land.
Daarnaast was het een belangrijke ‘graanschuur’ van de voormalige Sovjet Unie en daardoor nog steeds een begeerlijk land en zoals nu ook geopolitiek gezien.
Minder bekend is Oekraïne door de rol die het land, of liever zijn ‘strijdmacht’, twee eeuwen geleden bijgedragen heeft aan de bevrijding van West Europa en met name Holland, uit de Franse bezetting(1795-1813).
Napoleon waande zich oppermachtig en zijn uitbreiding van de macht en zijn ‘landjepik’ kende letterlijk en figuurlijk geen grenzen.
Rusland moest hij er ook bij hebben. Zijn beroemde grote leger de ‘Grande Armee’ met 450.000 soldaten, geronseld uit al zijn bezette gebieden, moesten mee of ze wilden of niet, zo ook mijn drie maal overgrootvader (hij is als een van de weinigen teruggekeerd).
Nagenoeg iedereen kent de geschiedenis van de verloren ‘Tocht naar Rusland in 1812’, Napoleon kwam vernederd en berooid terug met achterlating van driekwart van zijn leger, omgekomen door uitputting, door honger, door besmettelijke ziekten, bevriezing, of gesneuveld. Daarmee was de strijd nog niet gestreden. De Russen hadden hun beurt afgewacht en nu sloegen ze toe.
Het Russische leger werd voor een groot deel gevormd door Kozakken, de ruige bewoners van de steppengebieden langs de grote rivieren in het westen van Rusland.
Een ondergeschoven volk, behalve als het op steun aan het Russische leger aankwam.
De Tsaar maakte dankbaar gebruik van deze onbehouwen ruige vechtjassen en hij nam revanche. Hij stuurde in 1813 zijn leger naar het Westen om de Fransen tot in Frankrijk te achtervolgen. Zo kwamen plots uit het niets troepen Kozakken naar de IJsselstreek.
Er bestond in die tijd geen snelle communicatie maar evengoed ging de reputatie van de Kozakken hen al vooruit.
Halve wilden waren het, dronkenlappen, niet te verzadigen vreters en gevreesd door de vrouwen, maar het waren ook behendige ruiters op hun kleine steppenpaardjes,
Ze sloegen hun bivakken op rond Deventer, waar een groot aantal Fransen al jarenlang de stad binnen de vestingmuren onveilig maakten, en ze wachten af. Bekend is de grote bivak in de Hoven en in de dorpen o.a. in Gorssel en Epse.
Ook in Twello, hadden ze een hoofdkwartier en wel op het Holthuis en in Terwolde op het huis Ter Cera.
Waren de Kozakken toch aanvankelijk met gejuich begroet, immers nu zou er eindelijk een einde komen aan de Franse bezetting die de gehele bevolking uitgebuit en beroofd had, maar met de Kozakken werd het evenwel niet veel beter. De bevolking moest wederom voor hun onderdak, en hun voedsel zorgen.
Enig moraal was ver te zoeken, plunderingen waren aan de orde van de dag, eten, drinken, graan, oogstopbrengsten voor hun paarden en ook kostbaarheden werden zonder mededogen gevorderd.
Toch behoorden deze Kozakken met de wetenschap van nu, tot onze onderbelichte bevrijders. Na het verjagen van de Fransen, waren ze ook weer weg.
In de gemeente Voorst bestaat nog één aandenken aan deze ruige mannen: de geheimzinnige Kozakkenhut in de bossen van het landgoed De Pol. De Kozakken zouden deze hut van bomstammen, takken en mos gebouwd hebben, maar daarover bestaat twijfel. De hut zou al in 1805 te zien op oude kaarten en dat was vóór de komst van de Kozakken. Waarom zouden ze ook een hut in een ondoordringbaar bos bouwen als ze zich in de boerderijen in de omgeving gewoon een onderkomen konden verschaffen. Evengoed blijft de hut, of wat er van over is, de fantasie prikkelen.
In 1911, na 100 jaar was de ‘Kozakkenhut’ nog in goede staat, zo is op foto’s te zien. Nu zijn het alleen nog de zware boomstammen, die het geraamte van de hut vormden, zichtbaar.
Evengoed is het een Rijksmonument geworden onder de naam ‘Kozakkenhut’.
woensdag 9 februari 2022