Wie in deze zomer besluit om de zoetwaterkant op te zoeken, kan ze langs of rakelings over zich heen zien vliegen. Want zodra ergens water in de buurt is zie je de op helikopters lijkende insecten die we libellen noemen. Vanwege het lange en koele voorjaar lieten ze wel wat lang op zich wachten - normaal beginnen ze in april te vliegen - maar uiteindelijk zijn de wendbare en met grote facetogen toegeruste vliegers op De Hoge Veluwe dit jaar pas laat in mei tevoorschijn gekomen. Het is verrassend hoeveel soorten er in Nederland leven, volgens de Vlinderstichting zijn het er zo’n zeventig.
Libellen en juffers
In de volksmond heten ze allemaal libellen, de wetenschap heeft de orde van libellen echter onderverdeeld in twee onderorden: de ‘echte’ libellen en juffers. ‘Echte’ libellen hebben een robuust en meestal breed achterlijf. Bovendien hebben ze grote ogen, die elkaar boven op de kop (bijna) raken. Juffers hebben daarentegen een lang, dun achterlijf. De ogen zijn gevormd als een halve bol en zijn geplaatst aan de zijkanten van de kop. Bij juffers raken de ogen elkaar niet.
Van watersnuffel tot paardenbijter
Langs sloot en plas kom je soorten tegen als watersnuffel, lantaarntje, maanwaterjuffer, bruine korenbout, platbuik, glassnijder en paardenbijter. De namen van de laatste twee doet vermoeden dat ze met hun kaken flink kunnen bijten, maar er is niets om je zorgen over te maken. Hoewel de kaken er best vervaarlijk uitzien, zullen libellen nooit op iemand landen, en zo maar beginnen met bijten.
Graadmeter voor kwaliteit
De aanwezigheid van bepaalde soorten libellen in een gebied zegt iets over de kwaliteit van dat gebied. Gebieden met bijzondere soorten hebben meestal een hoge natuurwaarde. Dat geldt zowel voor de natte elementen in het gebied, waar de larven leven, als voor de droge elementen, waar de volwassen dieren leven. Hoe meer variatie aanwezig is, hoe meer libellensoorten er voorkomen en hun aanwezigheid kan dus als graadmeter voor goed natuurbeheer worden gebruikt.
Door de aanwezigheid van een behoorlijke hoeveelheid natte heidegebieden en vennen is De Hoge Veluwe sinds jaar en dag een libellengebied bij uitstek. De afgelopen jaren werden er op het Park maar liefst om en nabij de 38 soorten waargenomen, waarbij ook enkele Rode Lijstsoorten; soorten die kwetsbaar of bedreigd zijn.
Kijktips
Voor wie deze zomer het Park bezoekt en is geïnteresseerd in libellen, wil ik graag afsluiten met enkele kijktips in het Park. Wandel eens over het vlonderpad langs Het Veentje, hier heb je op zomerse dagen goede kans op libellen en misschien zie je er zelfs een zonnende levendbarende hagedis. Ook de bankjes aan het einde van het vlonderpad naar de Deelense Was zijn meer dan de moeite waard om daar een poos te gaan zitten. Bij mooi weer kun je de libellen langs of rakelings over je heen zien vliegen.
Foto: Janny Gommans
Foto: Jan Willem Bolkenbaas
Foto: Janny Gommans
woensdag 18 augustus 2021
