Bezoek van de commissaris van de Koning
Commissaris van de Koning Henri Lenferink bracht op 11 juli dit jaar een bezoek aan de gemeente Voorst. Daar lagen redenen aan ten grondslag en de burgemeester legt het uit. “De provincie brengt wel vaker ambtsbezoeken, maar doorgaans is dat met meer ceremonieel, dat is wat luchtiger. Nu was een samenloop van omstandigheden de aanleiding.”

Paula Jorritsma vervolgt: “De commissaris van de Koning was al meer betrokken omdat ik vorig jaar ben uitgevallen. Een waarnemend burgemeester was toen nodig. Om die reden is er toen ook contact geweest met de gemeenteraad. Vanwege dit alles werd de gemeente Voorst ook meer gevolgd door de provincie.”

Incidenten
Maar het kan binnen een gemeente ook qua cultuur niet lekker lopen en dan is het de vraag waar het intern aan hapert. Kortom, onrust in het gemeentehuis. Paula Jorritsma: “We hebben hier een paar incidenten gehad: neem de vergadering omtrent Younger at Heart waar ik vanwege vuurwerk de vergadering moest beëindigen. Dat soort incidenten worden ook opgemerkt bij de provincie.” Lisette Wolbers vervolgt: “De provincie kijkt mee, wat is er aan de hand? En onder meer om die redenen is er een gesprek met de commissaris tot stand gekomen.”

Vliegen afvangen
De commissaris en enkele medewerkers van de provincie zijn op bezoek geweest, er is met het college en de gemeenteraad gesproken. Paula Jorritsma: “De bevindingen heeft de provincie in een brief opgetekend en dat hebben we binnen de raad en het college besproken. Tijdens dit eerste gesprek werd al binnen de raad erkend dat het niet lekker loopt. En dat komt de raad en de inwoners niet ten goede.

In de week van het bezoek door de provincie, laat ook de ondernemingsraad van de gemeente in een brief weten dat mensen weggaan vanwege de politieke cultuur en men zich zorgen maakt. Lisette Wolbers: “We hebben ambtenaren die vakspecialisten zijn, zoals op het gebied van ruimtelijke ordening, duurzaamheid, verkeer of bijvoorbeeld sportbeleid. Wat ambtenaren richting college willen, is gewoon in de volle breedte stevig adviseren op hun vakgebied. Daarbij moeten in de advisering belangen worden afgewogen waaronder ook de wet- en regelgeving.”

De feiten en de publieke opinie
Lisette Wolbers vervolgt: “Vervolgens brengt de ambtenaar een advies uit aan het college. Wanneer de raad aan zet is, stuurt het college vervolgens het (eventueel aangepaste) advies door naar de raad. Maar wat ook zeker speelt, en dat is iets wat je in deze tijd ook landelijk ziet, is dat er al meningen worden gevormd door de publieke opinie, social media of andere situaties. Dan gaan deze zaken op je vooruit lopen. Dus terwijl de ambtenaar een goed inhoudelijk voorstel wil maken, is de mening elders al gevormd. Dat gaat conflicteren met elkaar, want een ambtenaar wil ook gewoon zijn vak goed uitoefenen.”

Paula Jorritsma vult aan: “Die ambtelijke organisatie is net een tandem. Zo hebben wethouders een organisatie nodig die hun plannen uitvoert. Als die organisatie gedemotiveerd raakt en mensen lopen weg, dan gaat ook kennis verloren.” Lisette Wolbers: “Een ambtenaar moet de adviezen kunnen uitbrengen, het gaat om het traject in wording.” Daarna is het aan de politiek om een mening te vormen.

Voorstellen van tafel zonder inhoudelijke afwegingen
In de praktijk blijkt dat de raad soms bij voorbaat al een heel ander idee heeft, waardoor een plan op voorhand van tafel gaat. Lisette Wolbers: “Dat kan natuurlijk, als het gaat om inhoud of bijvoorbeeld belangenafweging. Maar wat we nu soms zien, is dat over de inhoud van voorstellen niet eens inhoudelijk gedebatteerd wordt. Er zijn ambtenaren die het, vanuit hun vakmanschap èn loyaliteit, doodzonde vinden dat plannen zonder argumenten worden afgewezen.”

Hoe nu verder?
Toen Paula Jorritsma in april dit jaar haar werkzaamheden weer hervatte, viel haar oog op het programma ‘Sterk bestuur’ dat wordt geïnitieerd vanuit de provincie. “Daarin ondersteunt de provincie gemeenten, dat is ook één van hun rollen. Ze zijn toezichthouder en kijken onder meer naar de bestuurskracht” aldus Paula Jorritsma. “We willen graag hun hulp en expertise over wat er aan de hand is: een analyse, diagnose en behandelplan. Dat bespreken we intern met raad en college en daarna wordt het een openbaar raadsdebat: voorafgegaan door een rondetafelgesprek (RTG). Zodat insprekende inwoners óók hun visie en mening erop kunnen geven.”

De stemming van 19 zetels
Maar de burgemeester en gemeentesecretaris hebben meer vragen bij zichzelf gesteld. Paula Jorritsma: “Het is altijd een samenspel van dingen. Kijk naar de raad die een besluit neemt en van de 19 stemmen zijn er 10 voor en 9 tegen, of 12 voor en 7 tegen. Dan moet je wel blijven kijken naar de minderheid. Dat geldt overigens ook voor de samenleving, want de minderheid doét er toe.”

De burgemeester vervolgt: “Je kunt op dossiers verschillen van mening, maar naar buiten ben je hèt bestuur. Tijdens een recent gesprek met de gemeenteraad lieten raadsleden dat ook weten: we moeten die handschoen weer oppakken. Dus als je vraagt: hoe slecht is het in de gemeente Voorst? We hebben zeker wel wat te doen! En de bereidheid om er sámen aan te werken, die ís er.”

Lisette Wolbers: “Het gesprek moet je niet via de media voeren, maar in het gemeentehuis. Dat de politiek daarbij verschillende meningen heeft is prima! We hebben het in dit gemeentehuis heel goed samen, we hanteren een open cultuur en mensen willen hier graag werken: dat horen we telkens weer.” Paula Jorritsma: “Maar kijk ook eens om je heen in de gemeente Voorst. Je mag er van alles van vinden, maar tel óók je zegeningen binnen deze prachtige gemeente.”