Voorst- Nu het dit jaar 80 jaar geleden is dat Nederland bevrijd werd, staat oorlog ook door de huidige onrust in de wereld, meer dan eens in de belangstelling. Daar weet Bertus ten Bosch 93 jaar alles van. Geboren in Terwolde, heeft hij alles wat de gemeente Voorst in de Tweede Wereldoorlog geraakt heeft, voor destijds de OKV, nu Historische Vereniging Voorst, keurig gedocumenteerd en inzichtelijk gemaakt.
Dat bleek uit de grote chaos van informatie, een prestatie van formaat.
De oorlogen in de wereld, waar ook wij ons nu van bewust zijn, was in het leven van Bertus altijd dichtbij. Het in herinnering houden van de meest verschrikkelijke tijd, ook in onze lokale geschiedenis, waarin de gemeente Voorst tussen 1940-1945, meegesleept werd, behoorden niet verloren te gaan, zo was zijn mening.
Bertus was 8 jaar toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, oud genoeg om te begrijpen dat het rustige eenvoudige leven in Terwolde ingrijpend zou veranderen.
Vooral angst vertelde hij, maar soms ook spannend.
Zijn jeugdervaring was het begin van zijn belangstelling voor alles wat met de oorlog, waarin hij opgroeide, te maken had.
Het lawaai van de soms 1000 overvliegende Duitse en later Engelse vliegtuigen. De hevige bombardementen de verduistering, nergens een lichtpuntje.
Het angstig uren bij elkaar zitten in onze schuilkelder in de tuin, en nog wat later, de geruchten over de jodenvervolging, maakte een onuitwisbare indruk.
Als ik aan mijn jeugd denk, denk ik aan de oorlog, het is een deel van mijn leven geworden, het heeft me nooit meer los gelaten vertelt hij.
Zijn fascinatie begon met het verzamelen van brokstukken, pamfletten met de door de Duitsers verspreide aankondigingen en alles wat archiefwaardig was.
Zo ontstond zijn eigen archief. Zijn kennis en belangstelling bleef niet onopgemerkt.
Wijlen Jan Lubberts, hoewel amateur, toch een groot historicus, die ook een omvangrijk historisch oeuvre heeft nagelaten, wist hem te vinden.
‘Bertus wil jij eens naar ons oorlogsarchief kijken’.
Dat archief was niet meer dan dozen en mappen vol verzameld oorlogsmateriaal,
dagboeken, kranten, foto’s en getuigenverklaringen.
Veelal gevonden op de zolder door kinderen of kleinkinderen en beschouwd als van een lang vervlogen tijd, maar weggooien… nee dat kon toch ook niet.
Zo zijn deze dozen vol oorlogsdocumenten bij de toen nog OKV, binnen gekomen. Hoe dit nu allemaal te verwerken ?
Bertus heeft zich er over ontfermd en zo in jaren een overzichtelijk en omvangrijk oorlogsarchief opgezet. Mogelijk het grootste oorlogsarchief van de gemeente.
Een archief is nooit af, er komt steeds meer boven water en zo heeft Bertus er al die jaren aan gewerkt tot hij vond dat het genoeg was en recent het stokje heeft overgedragen.
Als hij terug kijkt moet hem nog wel van het hart dat er met de verhuizing van het oude gemeentehuis naar het nieuwe, belangrijk materiaal verloren is gegaan:
de luchtbeschermmingsrapporten. ‘niet belangrijk, gooi maar weg’.
Bertus, een bescheiden man, die onverstoorbaar, een groot, niet te vergeten archief heeft opgebouwd, waarmee ook hier de zinspreuk: ‘opdat wij niet vergeten’ van toepassing is.
woensdag 16 april 2025